محمد بن حسن فاضل هندی
وی از دوران كودكى به تحصيل علوم متداول آن زمان مشغول شد. بخاطر هوش سرشارش در سيزده سالگى دروس خود را به پایان رساند. پس از مراحل تحصيل و كمالات، عنوان يكى از فقهاى بزرگ و نامدار اواخر دولت صفويه نامیده شد. در اغلب علوم عقلى و نقلى و فنون اصلى و فرعى اسلامى، زمان خود تبحر داشت.
او به واسطه پدرش تاجالدين حسن، از ملا حسنعلى پسر ملا عبداللّه شوشترى كه از مشايخ علامه مجلسى بوده است، روايت مىكند. علت انامگذاری او به فاضل هندىبخاطر همراهى با پدرش به هندوستان بوده است. وی مدتى در آنجا اقامت گزيد. بر خلاف رضايت و ميل باطنىاش به (فاضل هندى) مشهور گرديده است.
آثار و کتب ایشان
از او کتابها و آثار مفيدى به يادگار مانده است كه مرحوم مدرس در كتاب ريحانة الادب اسامى برخى از آنها را به اين ترتيب نام مىبرد:
– كشف اللثام عن قواعد الاحكام، كه شرح قواعد علامه و مشهورترين تألیف او، و از مهمترين منابع و مدارک صاحب رياض در موقع تألیف كتاب رياض، و مستند صاحب جواهر در تألیف كتاب پر ارزش «جواهر» بوده است و مرحوم صاحب جواهر اعتقاد كامل به اين كتاب داشته است و هر گاه اين كتاب را همراه نداشته، چيزى را آغاز به تحرير نمىنموده است.
- اصالة النظر في القضاء و القدر
- تفسير القرآن، كه مبسوط و مفصل است
- تلخيص الشفا كه ملخص شفاى بوعلى است
- چهار آئينه به فارسى، در چهار مطلب: صانع، عصمت آل عبا(ع)، اجماع امت بر امامت غير معصوم و آيه غار
- حاشيه شرح عقائد نسفيه تفتازانى
- حاشيه شرح مواقف سيد شريف
- الزبدة في اصولالدين
- حاشيه شرح هداية ميبدى
- شرح العوامل المائة
- شرح قصيده حميرى
- شرح الكافية
- كليد بهشت (به فارسى)
- ملخص التلخيص
- المناهج السوية في شرح الروضة البهية في شرح اللمعة الدمشقية
غیر از این موارد هشتاد مورد را در فنون متنوعه به او نسبت دادهاند.